Linksom of rechtsom: Piet Mondriaan, Karel Appel en Philip Akkerman beïnvloeden hun zelf-verbeelding

Op 30 november opent in Museum Villa Mondriaan de nieuwe tentoonstelling EIGENBEELDIG, waarin het werk van de Nederlandse kunstenaars Piet Mondriaan, Karel Appel en Philip Akkerman te zien is. Het drietal is elk in een andere tijd en op een andere plek geboren. Toch is er minstens één belangrijke, gemeenschappelijke deler: allen geven zij op hun eigen manier invulling aan het thema zelfverbeelding. Zo stuurt Mondriaan zijn imago met fotografie, ogen de werken van Appel spontaan en expressief en vervaardigt Akkerman bovenal zelfportretten. Aan de hand van schilderijen, foto’s, brieven en dagboeken biedt deze tentoonstelling een unieke kijk op de relatie tussen de kunstenaar en de kunstenaarspraktijk, want: hoe wil de kunstenaar gezien worden?

Een kunstwerk krijgt mede betekenis door de persoonlijke opvattingen van de kunstenaar die erin tot uiting komen. Sommige kunstenaars daarentegen laten juist ruimte over voor interpretatie, waardoor de kijker betekenis kan geven aan het werk. In EIGENBEELDIG worden bezoekers via twee routes door de tentoonstelling geleid: de eerste route volgt de chronologisch ontwikkeling van de kunstenaars met achtergrondinformatie. De tweede route bestaat uit een open kennismaking met de kunstenaars en diens werken, waarna aanvullende informatie wordt gepresenteerd.

Imagovorming tot op heden

Piet Mondriaan speelt gedurende zijn carrière zeer bewust met zijn beeldvorming. Hij is kritisch over de manier waarop zijn werk en hijzelf worden verbeeld. De veelvuldige fotosessies en zijn brieven laten zien dat hij goed nadenkt over zijn representatie als kunstenaar in onder meer de media. Kunstcritici dragen bij aan het verspreiden van dit met zorg geconstrueerde beeld. Mondriaan is daardoor lange tijd beschouwd als een rigide en teruggetrokken figuur. Pas in de 21ste eeuw wordt dit beeld in verschillende onderzoeken herzien. Een dergelijke trend herkennen we ook in de beeldvorming rondom kunstenaar Karel Appel. Sinds enkele jaren ontstaat er een nieuw perspectief op de beeldvorming van de zogenaamd ‘rebelse kunstenaar’, waarbij onder andere wordt gekeken naar enkele befaamde interviews. Deze nieuwe inzichten laten zien hoe zijn publieke persona en zijn impulsieve schilderstijl zich verhouden tot zijn werk. Het onthult dat Appels imago balanceert tussen spontaniteit en een voorbereidende aanpak.

Villa Mondriaan maakt een vertaalslag naar het heden door het werk van de hedendaagse kunstenaar Philip Akkerman te presenteren in relatie tot Mondriaan en Appel. Voor Akkerman vormt het portretteren van zijn eigen beeld de kern van zijn artistieke praktijk: zijn zelfportretten variëren van realistische weergaven tot abstracte voorstellingen. Toch stelt Akkerman dat zijn zelfportretten geen spiegelbeelden zijn van zijn eigen identiteit. Dit roept de vraag op hoe kunstenaars en kunst door het publiek worden gezien, een beeld dat vaak wordt gevormd door zowel hun werk als biografische informatie. In zijn dagboek schrijft Akkerman over de meningen van anderen: ‘Als mensen je werk goed vinden, is dat leuk. Als ze het slecht vinden, maakt dat niets uit’.Dit schetst een spanningsveld tussen zijn kwetsbare artistieke onderzoek naar zijn eigenbeeld en zijn ogenschijnlijke onverschilligheid voor de reactie die dit oproept. Deze thema's zoals de spanning tussen kritiek en controle en de balans tussen persoonlijke expressie en publieke interpretatie resoneren tevens in het werk van Mondriaan en Appel. De tentoonstelling EIGENBEELDIG verkent hoe Mondriaan, Appel en Akkerman hun eigen imago vormgeven en hoe dit wordt beïnvloed door zowel hun eigen kunst als onze interpretatie.

EIGENBEELDIG is te zien vanaf 30 november 2024 tot en met 11 mei 2025 in Museum Villa Mondriaan. Op 29 november opent EIGENBEELDIG feestelijk voor publiek. Kaarten voor deze publieke opening zijn te verkrijgen via de website van Villa Mondriaan: https://villamondriaan.nl/.

Voor aanvullende informatie en beeldmateriaal kunt u contact opnemen met Aileen Riekerk, junior-directeur publiek en programma.